Ο Puccini, ο Pavarotti & οι Manowar

Η τελευταία -χρονικά- όπερα που συνέθεσε ο Puccini (Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini το πλήρες όνομά του) ήταν η "Turandot". Για την ακρίβεια δεν πρόλαβε να την ολοκληρώσει (πέθανε στις 29 Νοεμβρίου 1924) και τις τελευταίες "πινελιές" έβαλε ο Franco Alfano. Η πρώτη παρουσίαση στο κοινό έγινε στις 25 Απριλίου 1926 κι αφορούσε μόνο το μέρος της όπερας που συνέθεσε ο Puccini χωρίς δηλαδή τις προσθήκες του Alfano...

Ο μεγάλος Ιταλός συνθέτης εμπνεύστηκε από το ομότιτλο θεατρικό έργο του Carlo Gozzi και την προσέγγιση του Friedrich von Schiller. Το λιμπρέτο (τους στίχους δηλαδή) έγραψαν ο Giuseppe Adami και ο Renato Simoni. Την αρχική πηγή της ιστορίας την βρίσκουμε αρκετούς αιώνες πίσω: τον 12ο αιώνα, στο επικό ποίημα "Turan-Dokht" από το έργο "Haft-Peykar" του Πέρση ποιητή Nizami...

Μεταφερόμαστε στην αυτοκρατορική Κίνα. Η Turandot είναι μία πανέμορφη πριγκίπισσα που δεν έχει καμία διάθεση να παντρευτεί. Όμως η ομορφιά και η κοινωνική της θέση την καθιστούν "στόχο" όλων των φιλόδοξων νεαρών. Η ίδια, για να τους αποφύγει, σκαρφίζεται την ιδέα των αινιγμάτων. Όποιος καταφέρει και απαντήσει στα τρία αινίγματα που θα του θέσει η Turandot θα γίνει άνδρας της. Όσοι όμως αποτύχουν στην δοκιμασία τους περιμένει ο θάνατος...

(Έρωτας και θάνατος δεν είναι παρά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Θυμίζω τον λαμπρό στίχο του εθνικού μας ποιητή: "Μόλις είν’ έτσι δυνατός ο Έρωτας και ο Χάρος." από τον "Κρητικό"...)

Δεκατρία παλικάρια ζήτησαν τον έρωτά της και απέτυχαν. Δεν μπόρεσαν να απαντήσουν στα αινίγματα και... κοίταξαν τα ραδίκια ανάποδα! Το θέμα είχε ατονήσει (ποιος ήθελε να χάσει την ζωή του;) μέχρι που κάποιος άγνωστος πρίγκηπας, ο Calàf, κατάλαβε ότι δεν αρκεί το θάρρος για να κατακτήσεις την πριγκίπισσα αλλά και το μυαλό (όπως γίνεται σε όλα τα πράγματα - καταστάσεις)! Αποφάσισε λοιπόν να μην φανερώσει το όνομά του και από που κρατάει η σκούφια του και να την διεκδικήσει!

Με το πλεονέκτημα της ανωνυμίας (κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορούσαν να τεθούν ερωτήσεις βασισμένες σε πεδία, τα οποία αγνοεί) κατάφερε να απαντήσει και στα τρία αινίγματα της Turandot και περίμενε να ακούσει από την πριγκίπισσα το "yes i do"! Όμως η Turandot -που δεν ήταν προετοιμασμένη για αυτό το ενδεχόμενο- εξακολουθούσε να μην λέει το "ναι" παρότι ήταν υποχρεωμένη από τους δικούς της όρους! Έπεσε μάλιστα στα πόδια του πατέρα της ζητώντας να μην την δώσει στον άγνωστο ξένο θυμίζοντας την ιστορίας κάποιας προγόνου της που βιάσθηκε και σκοτώθηκε από έναν ξένο.

Ο Calàf βλέποντας την κατάσταση αποφάσισε να παίξει το τελευταίο του χαρτί. Ζητά από την Turandot μία τελική ευκαιρία αντιστρέφοντας τους όρους αλλά όχι και το αποτέλεσμα. Αυτή την φορά η πριγκίπισσα είναι υποχρεωμένη να απαντήσει. Έχει όλη την νύχτα στην διάθεσή της. Με το πρώτο πρωινό φως πρέπει να πει στον άγνωστο πρίγκηπα το όνομά του. Αν δεν καταφέρει να το ανακαλύψει θα γίνει γυναίκα του. Αν μέχρι την αυγή το βρει ο Calàf θα θανατωθεί.

Η άρια "Nessun dorma" ξεκινά από εκείνο το σημείο. Βρισκόμαστε στην τρίτη (και τελική) φάση του έργου. Η Turandot διατάζει τους υπηκόους της να ξαγρυπνήσουν και να μάθουν το όνομα του άγνωστου πρίγκηπα, ειδάλλως θα εκτελεστούν όλοι. Η νύχτα έχει ρίξει το πιο σκοτεινό της πέπλο. Ο Calàf είναι μόνος στους κήπους του παλατιού. Εκεί ακούει τους αγγελιοφόρους να αναγγέλλουν την διαταγή της πριγκίπισσας. Ο Calàf αρχίζει να τραγουδάει:

Il Principe (Calàf):
Nessun dorma! Nessun dorma!
Tu pure, o Principessa
nella tua fredda stanza
guardi le stelle che tremano d'amore
e di speranza!

Ma il mio mistero è chiuso in me
il nome mio nessun saprà! No, No
Sulla tua bocca lo dirò quando la luce splenderà!

Ed il mio bacio scioglierà
il silenzio che ti fa mia!

Chorus (αγγελιοφόροι):
Il nome suo nessun saprà
E noi dovrem, ahimè, morir, morir!

Il Principe (Calàf):
Dilegua, o notte!
Tramontate, stelle!
Tramontate, stelle!
All'alba vincerò!
Vincerò! Vincerò!

---

None shall sleep! None shall sleep!
Even you, O Princess
in your cold bedroom
watch the stars that tremble
with love and with hope!

But my secret is hidden within me
none will know my name!
No, no! On your mouth
I will say it when the light shines!

And my kiss will dissolve
the silence that makes you mine!

No one will know his name
and we will have to, alas, die, die!

Vanish, o night!
Fade, you stars!
Fade, you stars!
At dawn, I will win!
I will win! I will win!

Την πασίγνωστη άρια "Nessun dorma" έχουν ερμηνεύσει κορυφαίοι τραγουδιστές (τενόροι και μη). Francesco Merli, Andrea Bocelli, Placido Domingo, Jose Carreras, Aretha Franklin, Beniamino Gigli, Joseph Calleja, Mario Lanza, Sarah Brightman, Franco Corelli, Jussi Bjorling μεταξύ άλλων. Τίποτε όμως δεν πλησιάζει την τελειότητα της ερμηνείας του ΘΕΟΥ Luciano Pavarotti, ο οποίος πρωτοτραγούδησε την άρια το 1972. Το βίντεο που επιλέχθηκε για την ανάρτηση είναι από το φιλμ "Yes, Giorgio" του 1982...

Το "Nessun dorma" επέλεξαν να διασκευάσουν οι Manowar στο "Warriors of the World" δώδεκα χρόνια πριν (2002). Μία άκρως "τολμηρή" επιλογή αν δεν είσαι αφελής (και ο DeMaio δεν είναι), αλλά ο Eric στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων τηρουμένων των αναλογιών. Σε συνεντεύξεις της εποχής ο Adams έλεγε πως πριν το ηχογραφήσει πήγαινε σε θέατρα και παρακολουθούσε όπερα μόνο και μόνο για να παρατηρήσει τον τρόπο με τον οποίο τραγουδάνε οι τενόροι...