Υπάλληλοι

Ξεφυλλίζοντας τις σκονισμένες σελίδες του χρόνου για να ικανοποιήσω κάποια φαινομενική πτυχή της αδιάφορης περιέργειάς μου είδα ότι σαν σήμερα πριν από ογδόντα-δύο χρόνια απέργησαν οι δημόσιοι υπάλληλοι ζητώντας την καταβολή ενός ολάκερου μισθού για τις γιορτές. Κοινώς το "δώρο Χριστουγέννων". Αυτομάτως είδα ζωντανή, μπροστά μου την εφιαλτική εικόνα που δημιουργήσαμε και βιώνουμε.

Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν
σαν στήλες δύο-δύο μες στα γραφεία.
(Ηλεκτρολόγος θα 'ναι η Πολιτεία
κι ο Θάνατος που τους ανανεώνουν).

Ο όχλος στις αστικές κοινωνίες μετατράπηκε σε υπαλλήλους. Σε κάθε γέμισμα του φεγγαριού του φοράνε και διαφορετική μάσκα. Όλη η μιζέρια της εποχής μας συγκεντρώθηκε στην ιδιότητα του υπαλλήλου, του αξιοθρήνητου τύπου όπως τον χαρακτήρισε ο Καρυωτάκης σε μια απ' τις τελευταίες επιστολές του. Νωρίτερα βέβαια είχε γράψει τους Δημοσίους Υπαλλήλους:

Κάθονται στις καρέκλες, μουτζουρώνουν
αθώα λευκά χαρτιά, χωρίς αιτία.
"Συν τη παρούση αλληλογραφία
έχομεν την τιμήν" διαβεβαιώνουν.

Ο Μαγιακόφσκι έλεγε με θλίψη πως έπαψε να 'ναι ποιητής σαν προσελήφθη υπάλληλος. Ο Ντοστογιέφσκι δεν άντεξε πάνω από ένα χρόνο και παραιτήθηκε. Το υπαλληλίκι εκφράζει μόνο την ευνουχισμένη ασφάλεια και την παθητικότητα του μέσου ανθρώπου. Για τον λεύτερο άνθρωπο και δημιουργό όμως είναι αργός, βασανιστικός θάνατος και ντροπή.

Και μοναχά η τιμή τους απομένει,
όταν ανηφορίζουνε τους δρόμους,
το βράδυ στις οκτώ, σαν κουρντισμένοι.

Παίρνουν κάστανα, σκέπτονται τους νόμους,
σκέπτονται το συνάλλαγμα, τους ώμους
σηκώνοντας οι υπάλληλοι οι καημένοι.

ΥΓ1. Ο πίνακας που συνοδεύει το κείμενο είναι η Γυμνή Κοιμωμένη του βρετανοθρεμμένου γερμανού ζωγράφου Λούσιαν Φρόιντ και απεικονίζει μία εύσωμη δημόσια υπάλληλο να κοιμάται γυμνή πάνω σε ένα παλιό καναπέ. Η Σου Τίλεϊ, από το Λονδίνο, πόζαρε για τον καλλιτέχνη εννέα ολόκληρους μήνες, το 1995, ενώ η τιμή στην οποία δημοπρατήθηκε ο πίνακας είναι παγκόσμιο ρεκόρ για εν ζωή καλλιτέχνη.

ΥΓ2. Επίσης σαν σήμερα το 1849 απετράπη ένα -ακόμη- έγκλημα εις βάρους τ' ανθρώπου. Ματαιώθηκε την ύστατη στιγμή η εκτέλεση του Ντοστογιέφσκι. Ποινή στην οποία είχε καταδικαστεί για "αντιτσαρική προπαγάνδα". Ποινή που μετατράπηκε σε τετραετή καταναγκαστικά έργα αφού προηγήθηκε εικονική εκτέλεση. Έτσι ο μεγάλος συγγραφέας γλίτωσε το φινάλε του Σωκράτη, του Βανίνι, του Τζορντάνο Μπρούνο και ο τσάρος Νικόλαος Α' την (ακόμη μεγαλύτερη) ντροπή.