Χειμερινό ηλιοστάσιο

Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας

ο πετροπαιχνιδιάτορας
λίγο το στόμα του άνοιξε
κι ευθύς εμύρισε άνοιξη

Τα δέντρα κελαηδήσανε
τα ζωντανά σουνίσανε
κι οι άνεμοι χρωματιστούς
γεμίσανε χαρταετούς.

Η 25η Δεκεμβρίου είναι η τελευταία ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου. Ως τέτοια αποτελεί την (κάποτε αιτία, τώρα) αφορμή για κάθε είδους πανηγύρια, χαρές και σχόλες καθότι "βίος ανεόρταστος μακρή οδός απανδόκευτος'' κατά πως λέγει ο Δημόκριτος. Γιορτές κατά βάση θρησκευτικού περιεχομένου ή έστω θρησκευτικού περιτυλίγματος. Ο τσοπάνης οφείλει νά 'ναι προσεχτικός με το κοπάδι γιατί ο λύκος (Επίκουρος) παραμονεύει.Κάποτε ο (αρχ)άνθρωπος λάτρευε (με την θρησκευτική έννοια) την φύση και τα φυσικά φαινόμενα στην προσπάθειά του να την εξευμενίσει και να καθαγιάσει τους φόβους του. Ήταν φυσική αντίδραση και άμυνα στο μονοπάτι της επιβίωσης. Αργότερα προσέδωσε στις διάφορες εκφάνσεις της φύσης τα δικά του χαρακτηριστικά, την δική του οπτική. Δηλαδή δεν λάτρευε το χειμερινό ηλιοστάσιο επειδή μεγάλωνε η ημέρα (πράγμα σωτήριο τότε - η επιβίωση ήταν δύσκολη την νύχτα, πολύ δε περισσότερο τον παγερό χειμώνα), αλλά γιατί γεννήθηκε κάποιος θεός. Φαντασθείτε κάτι αντίστοιχο με την μεταμόρφωση των Ερινυών σε Ευμενίδες.

(Μέσα σ' όλη την βουή, την ανόητη συνήθεια και βαρυτική δύναμη συνάμα, του "ανόσιου όχλου" να αφήκετε απ' έξω την ελληνική θρησκεία για πολλούς και διάφορους λόγους - δεν είναι της παρούσης.)

Επειδή όμως είμαστε άνθρωποι του εικοστού πρώτου αιώνα (μ' ότι θετικό / αρνητικό αυτό συνεπάγεται) είναι απαράδεκτο να συμπεριφερόμαστε ως άνθρωποι των σπηλαίων. Μόνο που αντί για ρόπαλο κραδαίνουμε το τηλεκοντρόλ και τα φορητά τηλέφωνα τα οποία μέσα στην άγνοιά μας ονομάζουμε λανθασμένα "κινητά".

Μια και έξω, μια για πάντα : ο ήλιος ούτε κοιμάται, ούτε ξυπνά, ούτε ξαναγεννιέται. Αδιαφορεί για τις ανούσιες ζωές σας, τις αδιάφορες προθέσεις σας, τις αφελείς επιθυμίες σας. Μόνη του μέριμνα η επιβίωσή του. Το ηλιοστάσιο χειμερινό για μας, θερινό για κάποιους άλλους στον (ίδιο) πλανήτη. Ο ίδιος ήλιος μας ζεσταίνει. Ο ίδιος ήλιος φωτίζει εξίσου δίκαιους και άδικους. Δημιουργεί μα αδιαφορεί για τα δημιουργήματά του.

Κάποτε οι ηλιολατρείες είχαν νόημα. Απαραίτητη κατάκτηση τ' ανθρώπου στο δύσβατο μονοπάτι της ύπαρξης μα και της επιβίωσης. Τότε που σήκωσε το βλέμμα στον ουρανό κι αναρωτήθηκε το πρώτο "γιατί;" αφήνοντας οριστικά(;) πίσω του την χθόνια κατάσταση του αρχανθρώπου. Μόνο που το βήμα στο επόμενο οντολογικό επίπεδο δεν έγινε ποτέ. (Αυτό κι δεν είναι της παρούσης μα κάποια στιγμή θα επανέλθω.)

Αλήθεια τί γιορτάζουμε την 25η Δεκεμβρίου; Το χειμερινό ηλιοστάσιο; Γιατί; Την γέννηση θεοτήτων; Μα εμείς ορίσαμε τη συγκεκριμένη ημερομηνία ως τέτοια. Γιατί χρειαζόμαστε κάθε ηλίθια δικαιολογία για διασκέδαση κι αναψυχή; Ποιος επιβάλει θρησκευτικό προσωπείο στις χαρές και στις λύπες μας; Γιατί;

Στο ηλίθιο κλίμα ευδαιμονίας των μαζών αδυνατώ να μετάσχω. Όχι χωρίς να εξαπατήσω τον εαυτό μου. Κι αυτό το χάρισμα (δυστυχώς μάλλον) δεν τό 'χω. "Παίδων αθύρματα τα ανθρώπινα δοξάσματα" το φώναξε σ' όλους τους τόνους ο Ηράκλειτος. Οι χαρές σας, δάκρυα στα μάτια μου. Η αφέλειά σας θεριεύει την μελαγχολία μου. Μόνος, μα τίμιος απέναντι στον εαυτό μου. Και στους θεούς μου επίσης...

ΥΓ1. Το ποίημα στην εισαγωγή του κειμένου είναι -προφανώς- του Οδυσσέα Ελύτη.
ΥΓ2. Η σαγήνη του περασμένου είναι επικίνδυνη. Η γνώση του παρελθόντος, σωτήρια. Κατανοώ πως το πρώτο είναι πιο εύκολο κι εφικτό. Μα το ζητούμενο πρέπει νά 'ναι το δεύτερο. Όχι το "μήνιν άειδε" μα τα "συνήθεια" της Ιλιάδας που 'γραφε ο Σολωμός. Δηλαδή όχι την μορφή αλλά το περιεχόμενο. Όχι τους τύπους μα την ουσία. Κι εκεί αρχίζουν τα δύσκολα.
ΥΓ3. Θεωρώ κωμικό να γιορτάζετε τον "Βασιλέα Ηέλιο" εσείς που σφάξατε τα κοπάδια του παρά τις συμβουλές και τις προειδοποιήσεις μου. Οφείλετε πρώτιστα να του ζητήσετε συγνώμη.